Jak rozplanować drzewa owocowe w ogrodzie? Na co zwrócić uwagę przy ich wyborze?
Drzewa owocowe w ogrodzie tylko z pozoru planuje się bardzo prosto. Może myślisz, że wystarczy pójść do centrum ogrodniczego i kupić, co będzie? Nie radzę. Przy planowaniu drzew owocowych w ogrodzie przydomowym trzeba zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii.
Jeśli interesuje Cię rozplanowanie drzew ozdobnych w ogrodzie, to zajrzyj do wpisu o rozmieszczaniu drzew.
Swoją przygodę z owocowymi zacznij od rozejrzenia się po okolicy i zaobserwowania, jakie drzewa i krzewy rosną u sąsiadów.
Dlaczego? Bo niestety (jeśli sąsiedzi mają jałowce) lub stety (jeśli zagęszczenie owocowych jest duże), to co “za płotem” będzie miało wpływ na owocowanie Twoich roślin.
Zapylacze roślin owocowych
Wiele gatunków do owocowania potrzebuje towarzystwa zapylacza. Nie mówię tu o pszczołach, czy innych owadach zapylających, ale o innej odmianie tego samego gatunku.
Przykład: aby mieć gruszki, potrzebne są 2 drzewka różnych odmian, np. Konferencja i Faworytka. Mam taki duet u siebie i sprawdza się bardzo dobrze.
Zapylaczy potrzebują: jabłonie, grusze, czereśnie, borówki, śliwy, aktinidia. Niektóre odmiany są samopłodne, ale to wyjątki.
W dużym uproszczeniu można przyjąć, że najlepsze zapylacze dla
- jabłoni, to: Idared, James Grieve i Szampion
- grusz, to Konferencja
- śliw, to: Amers i Stanley
- czereśni, to: Van i Lapins
Każdorazowo, przy zakupie, trzeba to sprawdzić, zapytać sprzedawcę.
Aby pszczoły zdołały skutecznie zapylić drzewa owocowe w ogrodzie, to odległość między nimi nie powinna być większa niż 10 m.
Dlatego, jeśli sąsiedzi tuż obok, mają sporo drzew owocowych, to możesz zaryzykować i posadzić pojedyncze drzewko (jest spore prawdopodobieństwo, że zaowocuje). Jednak, gdy takich rarytasów brak w okolicy, to pamiętaj o sadzeniu drzewek owocowych parami (to muszą być 2 różne odmiany).
Niektóre gatunki drzew owocowych są samopłodne i możesz je sadzić pojedynczo. Są to: brzoskwinie, morele, nektaryny, większość wiśni i niektóre śliwy (ja mam Opal – owocuje bardzo obficie), a z krzewów: porzeczki, agrest, maliny.
Poniżej jest tabela z zapylaczami grusz. Pochodzi ona z opracowania “Odmiany roślin sadowniczych” Stowarzyszenia Polskich Szkółkarzy. Znajdziesz tam rozpiskę zapylaczy, m.in. dla: jabłoni, czereśni, śliw; rodzaje podkładek i terminy zbioru owoców. Warto zajrzeć, przed zakupem roślin owocowych.
Podkładki drzew owocowych
Drzewka owocowe szczepi się lub okulizuje na podkładkach, które mają zapewnić odmianom szlachetnym, dobrze rozwinięty system korzeniowy.
Podkładki są różne np. karłowe, półkarłowe, silnie rosnące i to od nich zależy siła wzrostu i żywotność drzewek. To podkładka steruje tym, czy drzewko zacznie owocować za 3 czy za 8 lat (im bardziej karłowa podkładka, tym szybciej), zależy też, czy będzie owocowało przez lat 15, czy 30 (im bardziej karłowa, tym krócej).
Podkładki słabiej rosnące mają płytki system korzeniowy, a co za tym idzie: są mniej mrozoodporne, potrzebują podparcia, żeby się nie wywrócić i żyznej gleby. Podkładki silniej rosnące nie są kapryśne, radzą sobie w gorszej glebie.
Którą podkładkę wybrać?
Im więcej masz miejsca i im mniej problemowej rośliny potrzebujesz, tym silniej rosnąca może być podkładka. Jeśli nie chcesz wielkiego drzewa, to możesz przycinać i formować je tak, by dało się sięgnąć po owoce z ziemi lub niewielkiej drabinki.
Ja mam jabłonki na podkładce M26, czereśnie na Colt, śliwę na Ałyczy. Czyli celowałam w średni przedział i małą problemowość. Za to grusze są na podkładce karłowej, bo formuję je na płasko i nie chcę, aby rosły silnie.
Ważne!
Miejsce szczepienia musi być widoczne, czyli wystawać nad powierzchnię ziemi. Wszystkie gałązki i odrosty, które wyrosną pod miejscem szczepienia, są dzikie i trzeba je wyciąć.
Odległość między drzewkami
Rozstawa sadzenia zależy od docelowej wielkości drzewka, czyli od podkładki oraz od tego, jak będziesz drzewko formować. Ważne, by rośliny się nawzajem nie zacieniały i by można się było łatwo do nich dostać.
W ogrodzie przydomowym, przy podkładkach półkarłowych i drzewkach prowadzonych na wysokość ok. 3 m, odległość między drzewkami może wynosić 2-3 m.
Odporność na choroby
Zwróć na to uwagę, jeśli nie chcesz lać chemii. Są odmiany mniej i bardziej podatne na choroby typowe dla gatunku. Np. wiele jabłoni choruje na parcha, ale są odmiany, które nie mają takiej skłonności, a co za tym idzie, odpada kłopot z opryskami. Wybór odpornej odmiany, to pierwszy krok w bezproblemowej uprawie.
Oczywiście rośliny mogą chorować z wielu powodów, np.: złych warunków uprawy, przenoszenia infekcji przez brudne narzędzia, czy towarzystwo zakażonych egzemplarzy. Dlatego nawet najbardziej odporna odmiana gruszy zachoruje na rdzę, jeśli w okolicy będą rosły zakażone jałowce (grzyb ma dwóch żywicieli).
Moje grusze corocznie mają niewielką ilość plamek od rdzy (widać to na poniższym nagraniu wideo). Nic z tym nie robię, niczym nie pryskam, zacznę się może przejmować, gdy będzie ich więcej.
Zobacz, jaki miałam pomysł na uformowanie szpaleru drzewek owocowych wzdłuż ogrodzenia. Polecam zwłaszcza do małych ogrodów lub na wąskie miejsca. Sposób sprawdzi się dla jabłoni i gruszy, które owocują na krótkopędach.
Smak
Trudno o odmianę, która nadawałaby się do wszystkiego. Zwykle trzeba wybrać to, na czym Ci zależy.
Wybierz, to co lubisz do bezpośredniego spożycia i / lub to, co się przyda na przetwory. Często nie są to te same odmiany. Nie każde jabłko nada się na dżem, nie każde na sok i nie każde będzie tak samo smakowite do schrupania. Podobnie winogrona: deserowe odmiany są duże, a te na wino drobne.
Skąd wiedzieć, która odmiana nadaje się do jakiego zastosowania? Dobrze to widać na piktogramach w Katalogu roślin Związku Szkółkarzy Polskich.
Termin zbioru owoców
Zastanów się, kiedy mają dojrzewać owoce. Jeśli co roku w lipcu wyjeżdżasz na dwutygodniowe wakacje, to nie ma sensu sadzić roślin, które będą owocowały w tym czasie.
Poza tym możesz dobrać odmiany tak, żeby owocowały jedne po drugich.
Warunki glebowe
Wspominałam wyżej, że różne podkładki mają różną tolerancję na warunki glebowe. Ale jest jeszcze coś. Bezproblemowość uprawy wspomoże dobre przygotowanie gleby.
Zwróć uwagę na to, jakie warunki lubią wybrane przez Ciebie drzewa i krzewy owocowe. Jedne lubią glebę kwaśną (np. borówka amerykańska), inne obojętną. Jedne wolą glinę, inne piach.
Ważna jest też zasobność gleby w składniki pokarmowe. Obornik, ziemia kompostowa, wysiewanie poplonu, poprawią jej zasobność, przed założeniem przydomowego sadu.
Mrozoodporność
Ostatnio jest taka tendencja, by sadzić owoce egzotyczne, z cieplejszych regionów świata. Zimy są coraz cieplejsze, to fakt, ale ja nie mam przekonania do roślin, które mogą przemarzać. I choć figi i bananowce z własnego ogródka kuszą, to jednak konieczność ich okrywania na zimę, jak dla mnie je dyskwalifikuje.
Jeśli chcesz, to próbuj je uprawiać, ale raczej z ciekawości i dla eksperymentu, niż dla realnych owoców.
Mam nadzieję, że te wskazówki pomogą wybrać najlepsze drzewa owocowe w ogrodzie.
Po więcej ciekawostek i porad na temat planowania i zakładania ogrodu marzeń, zapraszam do ZIELONEJ BAZY. Przygotowałam materiały pomocne w doborze roślin ozdobnych.
Interesujesz się tematem planowania ogrodu? Chcesz wykonać projekt samodzielnie? Zajrzyj do Szkoły Projektowania Ogrodów, znajdziesz tam kursy i szkolenia dla początkujących oraz bardziej zaawansowanych posiadaczy ogrodów przydomowych.
