...

Jak dobierać rośliny do ogrodu? To to temat rzeka (jeśli nie ocean). Zagadnienia nie wyczerpie doktorat ani habilitacja, można pisać i pisać… Jednak postaram się sprostać wyzwaniu i w kilku prostych punktach zwrócić Twoją uwagę na najważniejsze zagadnienia.

Rośliny mogą zdrowo rosnąć, bez Twojej większej uwagi, jeśli zastosujesz się do 6 prostych zasad.

Jak dobierać rośliny?

Zacznij od oceny swoich ogrodowych potrzeby i możliwości (czyli co Ci jest potrzebne do szczęścia i czy z zasobami, które masz, to może się udać). Następnie postaraj się zwizualizować (wyobrazić sobie) jaki efekt chcesz osiągnąć. Na tym etapie wyobrażaj sobie podwórko wypełnione: bryłami, kształtami i kolorami. Kiedy będziesz mieć zarys koncepcji, dobierz rośliny, które zrealizują wcześniejsze założenia.

Jak dobierać rośliny - 6 zasad

Przy doborze roślin zwróć uwagę na:

1. Strefa mrozoodporności

Może ktoś się zdziwi, że wymieniam ją na pierwszym miejscu, ale niestety jak się mieszka we wschodniej Polsce, w strefie 6A, to nie każda roślina która się podoba, będzie tą, która przezimuje. A ja nie okrywam roślin na zimę. Nie mam czasu, chęci, ani nie podobają mi się zimowe okrycia (zwłaszcza te z białej włókniny). Dlatego mrozoodporność jest dla mnie priorytetem. Pozwala też znacząco zawęzić wybór roślin.

Jednak nie przejmuję się – jest wiele odmian które dają radę w chłodniejszych rejonach. Weźmy takie róże. Gdzie nie spojrzę – wszyscy mówią, że trzeba je okrywać. Moje róże muszą sobie radzić same. W tamtym roku nawet nie zrobiłam im kopczyka. Można? Pewnie, tylko trzeba wybrać odmiany odporne, np. kanadyjskie – przystosowane do jeszcze większych mrozów niż nasze. Ale nie tylko te – wszystkie odmiany ze strefy mrozoodporności niższej, niż ta, w której mieszkasz, dadzą radę. Dlaczego niższej? Tak dla pewności.

2. Dobór roślin z każdej grupy: drzewa, krzewy, byliny (chyba, że to mała rabatka)

Mając przed oczami wizję rabaty, uzupełniam ją roślinami – zaczynając od drzew (bo są najwyższe), krzewów (bo widać je także zimą) i na końcu – bylin, które we wczesnej fazie projektu – nie są dla mnie aż tak istotne. Uważam, że każda grupa roślin zasługuje na uwzględnienie i jest potrzebna.

Drzewa

Często są pomijane przez początkujących ogrodników. A przecież to najbardziej wyrazisty i dominujący element, szkielet rabaty.

Problemem wielu ogrodów jest to, że są zupełnie płaskie, bez elementów pionowych (drzew właśnie). Zaburza to proporcje i sprawia, że na działce jest “patelnia”, bez skrawka cienia.

Zacznij zatem od drzew (także iglastych). Ich umiejscowienie zdeterminuje inne nasadzenia, bo pod drzewami wytwarza się swoisty mikroklimat (np. pod brzozą jest bardzo sucho).

Zwróć uwagę na docelową wysokość i szerokość korony (jest to istotne w małym ogrodzie), dobierz pasujący pokrój (zwisający, strzelisty, kulisty).

Przeczytaj więcej o rozmieszczeniu drzew.

Krzewy

Lubię je bardzo. Mają całą masę zastosowań, kolorów, kształtów. Łączy je to, że zdrewniałe gałązki są widoczne zimą i nie znikają z powierzchni ziemi, tak jak byliny. 

W pierwszej kolejności określ co ma być ich ozdobą: liście (kolor, kształt), kwiaty (zwróć uwagę na to przez ile czasu kwitną), owoce. Chcesz aby były zimozielone, a może odsłonięte zimą gałązki mają być ozdobne?

Byliny

Byliny to wypełniacze rabat mieszanych. Są kolorowe, budują nastrój i w zasadzie ich dobór jest obarczony najmniejszym błędem. Wystarczy, że będą miały odpowiednie warunki i możesz z nimi eksperymentować, przesadzać do woli.

Byliny najlepiej wyglądają posadzone w grupach po kilka, kilkanaście sztuk. Tworzą wtedy barwną plamę i wrażenie ładu.

Wydaje się, że są stworzone na początek przygody z ogrodem. Ale niech Cię to nie zwiedzie, nie bez przyczyny wymieniam je na końcu. Mając małe doświadczenie w aranżacji ogrodu bardzo łatwo popaść w nieład, brak stylu, chaos wywołany właśnie przez byliny. Nieumiejętnie zastosowane wcale nie dodają uroku, a wręcz zniechęcają do dbania o ogród, bo wymagają dużo czasu.

Czy wiesz, że w znakomitych angielskich ogrodach, znanych właśnie z rabat bylinowych, zatrudnione są rzesze ogrodników? O ile nie masz własnego ogrodnika i nie chcesz całego wolnego czasu spędzać pielęgnując rośliny – do bylin podejdź z rozwagą.

Jest jednak jeden wyjątek!

Może znasz pojęcie “ogród preriowy“? To też ogród bylinowy, ale z wybranych gatunków (w większości z traw), posadzonych w specyficzny sposób. On z kolei jest niemal bezobsługowy. Uważam, że jest to dosyć trudny typ nasadzeń dla początkującego ogrodnika. Żeby się udał, potrzebny jest dobry projekt.

Byliny powinny się znaleźć w każdym ogrodzie, zwłaszcza w młodym. Zanim urosną drzewa i krzewy – to właśnie one wypełnią rabaty, ukwiecą je, zwabią motyle i rozsieją zapach.

Jak dobierać rośliny do ogrodu - drzewa i krzewy

3. Wygląd roślin w różnych porach roku

Rośliny w sezonie

Zwykle kojarzymy wygląd rośliny, który przyjmuje w porze roku, gdy jest najbardziej ozdobna. I tak, myśląc – forsycja, widzisz wiosenny krzew, oblepiony żółtymi kwiatuszkami; lilak – czujesz zniewalający zapach fioletowych chmurek; tulipany – różnokolorowe, wiosenne, radosne wyznaczniki końca zimy.

Z kolei lato to: róże, liliowce, lawendy, powojniki.

Jesienią swe ogniste kolory prezentuje winobluszcz, złoci się miłorząb, a trawy szumią na wietrze.

Derenie przykuwają uwagę zimą. Widzisz to? Czujesz?

Rośliny poza sezonem

A jak wyglądają te rośliny w pozostałych porach roku? Ich okres świetności nie trwa przecież cały czas. Jedne przekwitają, robią się zwykłymi zielonymi krzakami i ustępują miejsca kolejnym pięknościom. W naturze to właśnie jest wspaniałe, że nie ma stagnacji, nie ma nudy, wszystko się zmienia.

No nie, jest wyjątek – jak ktoś ma tylko iglaki, to ma ciągle zielono. 

Czyli jaka powinna być rabata?

Rabata powinna być atrakcyjna przez cały rok – żeby było na czym oko zawiesić.

Na co zwrócić uwagę wybierając rośliny na rabaty?

Nie każdy ma tyle miejsca żeby pomieścić wszystko co mu się zamarzy. W takim przypadku należy dobrać rośliny, które będą atrakcyjne przez większą część roku. Jak to zrobić?

Zwróć uwagę na kolor liści. O ile kwiaty mogą występować w określonym czasie, to kolorowe liście – zdobią od wiosny do jesieni (tutaj mała uwaga – rośliny zaczynają wegetację w różnym czasie, niektóre wypuszczają pierwsze liście dopiero pod koniec maja – trzeba to też mieć na uwadze).

Kształt, wielkość i faktura liści. Skomponowanie obok siebie, na zasadzie kontrastu liści dużych i drobniutkich, pomarszczonych i gładkich, okrągłych i podłużnych – jest ozdobne same w sobie. Tak samo łączenie różnych pokrojów roślin: zwisających, kulistych, płożących, stożkowatych – urozmaica i upiększa.

A co zimą? Zimą, na tle śniegu doskonale widać kolory.

Niektóre iglaki właśnie na zimę przebarwiają się na złoto (podczas gdy przez resztę roku są zielone i niepozorne), np. sosna górska ‘Winter Gold’.

Czy zostają zatem tylko iglaki? Ależ skąd. Jest spora grupa roślin zimozielonych, które jednak często są mało odporne na mróz, np. rododendrony. Ale wiesz co? Jak wybierzesz te wyhodowane w krajach skandynawskich, to wytrzymają i -40 stopni.

Są też rośliny, które po opadnięciu liści odsłaniają powykręcane lub kolorowe gałązki, i takie które czerwieniącymi się owocami przywabiają ptaki.

Mało tego – niektóre rośliny kwitną właśnie zimą (np. oczary, ciemierniki).

Poznaj 48 roślin atrakcyjnych zimą (przykłady z omówieniem).

Jak dobierać rośliny do ogrodu - gleba

4. Dobór roślin do warunków glebowych, wodnych i nasłonecznienia

To jest tak oczywista oczywistość, że pomyślałam o niej dopiero w czwartej kolejności.

Wiedząc jaką masz glebę (jej strukturę i pH) możesz albo: zmieniać ją, dostosowując do roślin jakie chcesz mieć, albo znacznie prościej i szybciej dopasować rośliny do gleby. To chyba nie wymaga tłumaczenia.

Co ja preferuję? Wolę gdy rośliny rosną same, bez zbytniej mojej pomocy, w warunkach dla siebie naturalnych. Czyli kupuję takie rośliny, które wytrzymają posadzone na mojej glinie.

Ale gdy zależy mi na konkretnym okazie, to nie mam problemu. Idę do sklepu, kupuję odpowiednią ziemię w worku, nawóz do roślin kwasolubnych albo dolomit do zobojętnienia gleby i działam.

Glinę rozluźniam kompostem i też rośnie. Ważne jest tylko żeby wymagania roślin znać przed wkopaniem ich w glebę – by ją ewentualnie dostosować.

Jeśli chodzi o nasłonecznienie, to rośliny również mają różne preferencje. Wynika to z ich naturalnego środowiska życia. Jeśli pochodzą z podszycia leśnego, to będą wolały cień, jeśli z terenów otwartych – słońce.

Zobacz nagranie z serii: zasady aranżacji roślinnych w ogrodzie:

Co się stanie gdy posadzisz rośliny niezgodnie z ich upodobaniami glebowymi czy słonecznymi?

Będą gorzej: rosły, kwitły, owocowały, słońce może im popalić liście, a cień sprawi, że się nie wybarwią.

Ale powinny przeżyć.

Będą karłowe, byle jakie – ale złe warunki ich nie zabiją (chyba, że będą skrajnie różne od preferowanych).

A co z nawadnianiem?

No, tu jest gorzej. Nadmiar wody albo jej brak uśmiercił już niejeden okaz. Dotyczy to głównie roślin w donicach, które łatwo przesuszyć albo przelać (koniecznie pamiętaj o dziurkach w dnie).

Miejsce niesprzyjające znajduje się też pod szerokim okapem dachu, gdzie nie dolatuje deszcz oraz pod rozłożystymi drzewami. Dlatego apeluję o rozsądne podejście i nie sadzenie roślin w miejscu opaski wokół domu. Jest to niezgodne ze sztuką budowlaną, a dodatkowo skazuje rośliny na cierpienie.

Dobrze znać warunki wodne na swojej działce. Gołym okiem widać gdzie po ulewie stoi woda, a gdzie przelatuje przez piach. O ile masz zamiar podlewać rośliny – nie stanowi to problemu. Jeśli chcesz tą kwestię zostawić naturze (czyli – jak spadnie deszcz, to będą podlane), to jest całkiem sporo roślin, które nie potrzebują dużo wilgoci (w razie wątpliwości – patrz na ich pochodzenie).

Najprostszym sposobem określenia warunków terenu oraz dobranie do nich roślin, które będą zdrowo i bujnie rosły, jest skorzystanie z kursu doboru roślin.

5. Odporność na choroby

Jest kilka chorób i szkodników przypisanych do konkretnych gatunków, np. szrotówek kasztanowcowiaczek, który niszczy kasztanowce, albo ćma bukszpanowa niszcząca bukszpany. Łatwiej takich roślin po prostu nie stosować i nie walczyć wciąż z powracającymi szkodnikami.

Szczególnie jest to ważne przy drzewach i krzewach owocowych, np. przy agreście zwróć uwagę, żeby odmiana była odporna na amerykańskiego mączniaka agrestu, winorośl odporna na choroby grzybowe, a wiśnia – na drobną plamistość liści drzew pestkowych. Nie po to chcesz mieć swoje własne owoce, żeby je pryskać chemią.

Niektórych szkodników i tak nie unikniesz – u mnie jest w tym roku inwazja mszyc. Żadne ekologiczne opryski nie pomogły. A że owoce już są albo dojrzewają, to niczym pryskać nie zamierzam. Zaobserwowałam sporo biedronek, ale coś im nie idzie ta walka, więc zakładam rękawice i maltretuję końcówki pędów, rozgniatając w palcach te małe szkodniki. 

Więcej podpowiedzi, jak mieć ogród bez mszyc, w poniższym wideo.

6. Inwazyjność

Kolejna kwestia – jak dobierać rośliny, żeby nie mieć problemu z ich ekspansywnością?

O ile na wydmach nadmorskich z premedytacją sadzona jest szybko rozrastająca się trawa, tak w małym ogródku można mieć z nią spory kłopot. Z tego samego powodu nie polecam sumaka octowca i róży pomarszczonej. 

Oczywiście ze wszystkimi odrostami korzeniowymi można sobie poradzić – wykopywać, wycinać. Ale po co, gdy można uniknąć kłopotu? Można kombinować z zabezpieczaniem korzeni, ale nie jest to rozwiązanie w pełni skuteczne.

Książka

W temacie dobierania roślin możesz się posiłkować świetną książką. Może nie odpowie ona na wszystkie dylematy, ale da bazę i solidną podstawę do poszukiwań. Jest to Katalog roślin drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich. Jest to moja ulubiona i najczęściej wertowana książka ogrodowa.

Gdybym miała w jednym zdaniu odpowiedzieć, jak dobierać rośliny, to napisałabym – wybieraj do swego ogrodu rośliny bezproblemowe takie, które nie sprawią Ci kłopotu.

Wideo podsumowujące najważniejsze zasady doboru roślin do ogrodu:

Mam nadzieję że ten wpis odpowiedział na Twoje wątpliwości i już wiesz, jak dobierać rośliny. Jeśli uważasz, że jest wartościowy i może się przydać innym początkującym ogrodnikom, będzie mi miło, gdy go udostępnisz.

Zapraszam Cię też do obejrzenia bezpłatnego wideoszkolenia, dotyczącego tego, jak zaprojektować rośliny na rabatach, krok po kroku.


Krzakowisko

Mam na imię Arleta. Towarzyszę osobom, które chcą samodzielnie stworzyć swój ogród marzeń, w przedarciu się przez gąszcz możliwości.

Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Seraphinite AcceleratorOptimized by Seraphinite Accelerator
Turns on site high speed to be attractive for people and search engines.